Woyengi: Sa Kaharian ni Isembi
Isinalin ni Moreal Camba
Mula sa "Woyengi - Eksena III" ni Obutunde Ijimere
Sinuri ng Pangkat Apat (10 - Maxwell)
Si Horst Ulrich Beier o Ulli Beier ay isang Aleman na editor, manunulat at iskolar ng Aleman, na naging magaling sa pagbubuo ng literatura, drama, at tula sa Papua New Guinea. Nag-asawa siya ng isang Austrian artist na si Susanne Wenger ngunit di nagtagal ay sila ay nagdiborse sa unang bahagi ng 1960s. Nag-asawa uli si Beier ng pintor na si Georgina Betts, isang English woman mula sa London na nagttrabaho sa Nigeria. Nang sumiklab ang digmaang sibil ay iniwan nila ang bansa at lumipat sa Papua New Guinea. Si Beier ay nanirahan sa Sydney, Australia, kasama ang kaniyang asawang si Georgina Beier. Namatay siya sa edad na 88 noong ika-3 ng Abril 2011.
5. MGA TAUHAN/KARAKTER SA AKDA
Isa sa dalawang tauhan sa dula ay si Isembi, ang Hari ng Kagubatan. Siya ay hambog at mapagmaliit, lalo na sa mga kababaihan. Inilarawan siya bilang isang “Haring walang kapangyarihan” at “Isang inutil na pinuno” ni Ogboinba, na kaniyang minamaliit. Sa umpisa ay nagpakita siya ng katapangan gaya ng isang hari, ngunit lumabas ang kaniyang pagkamahina matapos ang dasal ni Ogboinba.
6. TAGPUAN/PANAHON
2. URI NG PANITIKAN
Ang uri ng panitikan na ginamit ay dula. Ang dula ay nahahati sa ilang yugto na maraming tagpo. Ang layunin ay itanghal ang mga tagpo sa isang tanghalan o entablado. Ang tagpo sa dula ay ang paglabas-masok na tanghalan ng mga tauhna. Ang mga taong dalubhasa sa larangan ng pagsusulat ng mga dulang itinanghal ay tinatawag na mga mandudula, dramatist, o dramaturgo. May mga sangkap din ang dula. Ang mga ito ay ang mga sumusunod:
• Simula – mamalas dito ang tagpuan, tauhan, at sulyap sa suliranin.
• Gitna – matatagpuan ang saglit na kasiglahan, ang tunggalian, at ang kasukdulan.
• Wakas – matatagpuan naman dito ang kakalasan at ang kalutasan.
3. LAYUNIN NG AKDA
Ang layunin ng Dulang “Woyengi: Sa kaharian ng Sembi” ay ipakita ang kalakasan ng mga kababaihan. Ipakita na hindi kailangan pagdudahan ang kakayahan ng isang tao (karamihan ay mga babae) dahil lamang sa kaniyang panlabas na anyo. Sinasabi rin sa akda na hindi porket babae ay kikilalanin na bilang pangbahay lamang, minsan ay kaya rin pantayan ng mga babae ang mga lalaki. Sila ay hindi dapat minamaliit at kailangan tratuhin nang maayos dahil lahat ng tao ay pantay-pantay.
PAGLALAPAT NG TEORYANG PAMPANITIKAN
Mailalapat ang Teoryang Feminismo sa dula. Ang teoryang ito ay nagpapakilala ng mga kalakasan at kakayahang pambabae at iangat ang pagtingin ng lipunan sa mga kababaihan. Sa pagmamaliit ni Isembi sakanya, ipinagtanggol ni Oboinba ang kaniyang sarili sa pagsabi ng “Huwag mong hamakin ang aking pagkababae! Humaharap ako sa iyo ngayon: walang kasarian, walang matris.”. Nakikita ang Teoryang Feminismo rito dahil ipinaglalaban niya ang kakayahan ng mga kababaihan at matagumpay na sinira ang ‘stereotype’ sa mga kababaihan matapos niyang matalo si Isembi.
Maaari ring mailapat ang Teoryang Eksistensiyalismo rito dahil nagdesisyon si Ogboinba na huwag sundin si Isembi, hindi siya nagpadala sa utos ng isang hari at bagkus ay sinunod ang sarili niyang gusto.
4. TEMA O PAKSA NG AKDA
Ang tema ng dula ay tungkol sa mga sumusunod: paniwalaan ang sariling kakayahan, wala sa sekswalidad ng tao ang sukatan ng kaniyang kalakasan at kahinaan, huwag magpa-api sa mga nakakataas, huwag susuko kapag may pagsubok na humarap, at pagkakaroon ng malakas na personalidad kahit ikaw ay minamaliit.
PAGLALAPAT NG TEORYANG PAMPANITIKAN
Mailalapat ang Teoryang Feminismo sa dula. Ang teoryang ito ay nagpapakilala ng mga kalakasan at kakayahang pambabae at iangat ang pagtingin ng lipunan sa mga kababaihan. Sa pagmamaliit ni Isembi sakanya, ipinagtanggol ni Oboinba ang kaniyang sarili sa pagsabi ng “Huwag mong hamakin ang aking pagkababae! Humaharap ako sa iyo ngayon: walang kasarian, walang matris.”. Nakikita ang Teoryang Feminismo rito dahil ipinaglalaban niya ang kakayahan ng mga kababaihan at matagumpay na sinira ang ‘stereotype’ sa mga kababaihan matapos niyang matalo si Isembi.
Maaari ring mailapat ang Teoryang Eksistensiyalismo rito dahil nagdesisyon si Ogboinba na huwag sundin si Isembi, hindi siya nagpadala sa utos ng isang hari at bagkus ay sinunod ang sarili niyang gusto.
4. TEMA O PAKSA NG AKDA
Ang tema ng dula ay tungkol sa mga sumusunod: paniwalaan ang sariling kakayahan, wala sa sekswalidad ng tao ang sukatan ng kaniyang kalakasan at kahinaan, huwag magpa-api sa mga nakakataas, huwag susuko kapag may pagsubok na humarap, at pagkakaroon ng malakas na personalidad kahit ikaw ay minamaliit.
5. MGA TAUHAN/KARAKTER SA AKDA
Isa sa dalawang tauhan sa dula ay si Isembi, ang Hari ng Kagubatan. Siya ay hambog at mapagmaliit, lalo na sa mga kababaihan. Inilarawan siya bilang isang “Haring walang kapangyarihan” at “Isang inutil na pinuno” ni Ogboinba, na kaniyang minamaliit. Sa umpisa ay nagpakita siya ng katapangan gaya ng isang hari, ngunit lumabas ang kaniyang pagkamahina matapos ang dasal ni Ogboinba.
Ang ikalawang tauhan ay ang matapang na si Ogboinba. Kahit na siya ay minamaliit ni Isembi dahil sa kaniyang sekswalidad, hindi siya nabahala, at ipinakita niya na hindi masusukat sa sekswalidad ng isang tao ang kaniyang kalakasan at kahinaan. Malakas ang kaniyang personalidad--hindi siya agad sumuko kahit na siya’y nanghihina na, sa halip ay pinatunayan niyang tunay siyang malakas at sinira ang pag-iisip ni Ogboinba sa kababaihan.
Nabanggit sa dula na ang naging ang naging tagpuan dito ay sa gubat o kagubatan. Sa simula ng dula sinasabing dito si Ogboinba pumasok kasama ang dalawang espiritung kapangyarihan, samantala si Isembi, bilang hari ng kagubatan ay nandito na at sinusundan ng dalawang nilalang na mukhang ibon na nagsisislbi ring kaniyang espiritung kapangyarihan. Sa storya ay dito rin sila nagtagpo at naglaban.
7. NILALAMAN AT BALANGKAS NG MGA PANGYAYARI
Sa pagbasa ng dula ay maaaring ito ay ordinaryo o karaniwan na lamang para sa iba dahil ito ay nagpapakita ng isang katauhan, si Ogboinba na gusto maangkin ang kaharian at kapangyarihan ng hari ng kagubatan na si Isembi. Ngunit hindi hinayaan ni Isembi na agad-agad itong makuha sa kanya kung kaya nagkaroon ng sagutan sa pagitan nila at ito'y nauwi na sa labanan gamit ang kanilang kapangyarihan upang malaman kung sino ang mas malakas at makapangyarihan. Karamihan sa mga storya ay ang hari o ang mas nakakataas ang nananalo dahil madalas na inaasahan na magiging malakas ito at mas may abilidad, ngunit rito sa dula, sa huli si Ogboinda ang nagwagi at naging mas makapangyarihan sa labanan nila ni Isembi na siyang dahilan kung bakit ang dulang ito ay naiiba sa lahat. Napatunayan ni Ogboinba na siya ang nagtagumpay sa kanilang labanan matapos lisanin ng mga kapangyarihan ni Isembi ang kanyang katawan at unti-unti na siyang nanghina.
8. MGA KAISIPAN O IDEYANG TAGLAY NG AKDA
"Dapat pantay-pantay ang pagtingin ng tao sa lahat."
Sa dula ay maipapakita ang hindi pantay na pagtingin ni Isembi sa mga kababaihan sa kadahilanang si Ogboinba ay isang babae. Hindi niya inakala na may abilidad itong matalo siya dahil iniisip nito na siya'y isang babae lamang, mahina at hindi pa rin magiging sapat ang kapangyarihan na meron ito laban sa kung ano ang meron siya. Nagiging isyu na rin ito sa kasalukayan ngunit lahat tayo ay dapat may pantay-pantay na pagtingin at pagtrato sa iba dahil bawat isa sa atin ay may karapatan at pagkatao na dapat nating respetuhin.
"Nothing in life is permanent, be humble."
Maraming tao ang nakakaranas ng pagsisi sa huli dahil sa pagmamataas ng kung ano ang meron at masyadong pagpapabaya rito. Ang hari ng kagubatan, si Isembi, ay naging kampante at mapangabuso sa kaniyang kapangyarihan. Kampante dahil sa kaniyang pagtataboy kay Ogboinba dahil isa itong babae at ang alam niya ay kaya niya ito talunin at mapaalis sa gubat. Mapangabuso naman dahil ginamit niya ang kaniyang kapangyarihan upang maliitin ang iba at pagbawalan na makatapak sa kaniyang kaharian. Kung kaya sa dulo ay nakuha ni Ogboinba ang kaniyang kapangyarihan at kaharian at nawala lahat ng ito sa kanya dahil sa pagiging mapagmataas niya.
"Mas nakakataas na parusa ang pagkawala ng tao o bagay na importante sayo kesa sa kamatayan." Sinasabi na pag may mahalaga sayo na nawala ay para ka na ring namatay, mas matinding sakit ang iyong nararanasan dito kaysa kapag ikaw ay namatay. Katulad na lamang sa dula, nawala lahat ng kapangyarihan at kaharian ni Isembi sa kanya kung kaya siya ay nanghina na at nawalan ng lakas. Dapat din na ito'y mauuwi pa sa kamatayan ni Isembi ngunit hindi na ito tinuloy ni Ogboinba kahit karapat dapat na siyang mamatay. Sa kabila nito ay mas magiging parusa kay Isembi na mabuhay pa dahil kailangan niyang maharap ang parusang kapalit ng kaniyang pagpapabaya sa kung ano ang meron siya.
9. ESTILO NG PAGKAKASULAT NG AKDA
Sa pagbasa ng dula ay sinabi agad sa umpisa ang problema na namamagitan sa dalawang tauhan. Sa bandang gitna ay gumamit ang may-akda ng mga malalalim na salita upang matandaan ng mga mambabasa ang mga ibinigay na salita. Direkta ang paglalahad at ito rin ay may kasamang pantasya kaya ito ay angkop para sa mga kabataan. Makikita rin dito ang labis na paggamit ng tayutay. Ang dulang ito ay simple ngunit may maganda itong aral na madaling maiintindihan ng mambabasa.
10. BUOD
Ang dula ay nagumpisa sa loob ng gubat nang magkita sina Ogboinba, isang mortal na babae, at Isembi, ang Hari ng Kagubatan. Dala-dala nila ang kanilang espiritung kapangyarihan. Pinagbantaan ni Isembi si Ogboinba na huwag na tumuloy sa gubat pero ayaw makinig ni Ogboinba. Minaliit siya ni Isembi at nagpalitan sila ng dasal hanggang sa napunta ang espiritung kapangyarihan ni Isembi kay Ogboinba, iniwan niya si Isembi sa gubat na walang kalakas-lakas at nangingisay tulad ng buntot ng butike.
9. ESTILO NG PAGKAKASULAT NG AKDA
Sa pagbasa ng dula ay sinabi agad sa umpisa ang problema na namamagitan sa dalawang tauhan. Sa bandang gitna ay gumamit ang may-akda ng mga malalalim na salita upang matandaan ng mga mambabasa ang mga ibinigay na salita. Direkta ang paglalahad at ito rin ay may kasamang pantasya kaya ito ay angkop para sa mga kabataan. Makikita rin dito ang labis na paggamit ng tayutay. Ang dulang ito ay simple ngunit may maganda itong aral na madaling maiintindihan ng mambabasa.
10. BUOD
Ang dula ay nagumpisa sa loob ng gubat nang magkita sina Ogboinba, isang mortal na babae, at Isembi, ang Hari ng Kagubatan. Dala-dala nila ang kanilang espiritung kapangyarihan. Pinagbantaan ni Isembi si Ogboinba na huwag na tumuloy sa gubat pero ayaw makinig ni Ogboinba. Minaliit siya ni Isembi at nagpalitan sila ng dasal hanggang sa napunta ang espiritung kapangyarihan ni Isembi kay Ogboinba, iniwan niya si Isembi sa gubat na walang kalakas-lakas at nangingisay tulad ng buntot ng butike.
No comments:
Post a Comment